Digitale Weerbaarheid en Veerkracht: Esther Rozendaal's reis naar haar Oratie

Esther Rozendaal mag zich, na een mooie Oratie op 4 oktober 2024, officieel Hoogleraar noemen. Als ik erop terugkijk is het al een paar jaar geleden dat alles in werking is gezet, toen mijn toenmalige leidinggevende Moniek een voorstel voor promotie indiende bij de decaan.

Het eerste stapje was in 2020, en dat vond ik toen best ingewikkeld zo midden in de lockdown en de pandemie. In die tijd was ik zo bezig met andere dingen, mijn zoontje die ik thuisles moest geven en nog zoveel meer andere dingen. Ik zag het allemaal echt niet voor me, maar gelukkig kreeg ik daar de tijd voor, laat Esther weten. De weg naar zo een oratie is er een met vele hobbels. Er moet een plan van aanpak voor 5 jaar geschreven worden en een uitleg over hoe je jezelf positioneert binnen de faculteit en universiteit. Die worden vervolgens door verschillende commissies, decaan en College van Bestuur beoordeeld.  Na mijn benoeming op 1 juli 2023 was het dan toch echt tijd om de oratie te plannen op 4 oktober 2024. Wat eind mei toch voor wat stress zorgde, het is zo anders dan mijzelf voorbereiden voor een lezing die ik zovaak geef.

In heel veel lezingen voelt het als ervarings-, kennisoverdracht. Ik voelde bij de oratie iets anders, veel persoonlijker. Het gaat om kennisoverdracht maar ook over mij, mijn onderzoek, visie, missie, wie ik ben. Het wordt opeens veel kwetsbaarder, je stopt er heel veel in van jezelf. Zo wilde ik graag terugblikken op mijn afstuderen van Bedrijfseconomie aan de Erasmus, laat Esther weten. De titel ‘Het klaslokaal als marketing kanaal’ was haar afstudeerscriptie, geschreven door een artikel die ze las over kindermarketing. De auteur legde daarin uit waarom kinderen eigenlijk zo een interessante markt zijn. Maar ook wat marketing doet met kinderen, dat fascineerde me.

Gevolgd door een studie Psychologie aan de universiteit van Tilburg, kwam ze tijdens haar scriptie in contact met Liesbeth Hop van Stichting MediaRakkers. Ik had geen ambitie om de wetenschap in te gaan, maar ze stuurde me een vacature voor een PhD met het thema ‘Reclamewijsheid van kinderen’. Ik heb veel getwijfeld maar toch gesolliciteerd en de baan gekregen! En wat ben ik blij dat ik die keuze heb gemaakt, het pakte me echt.

Esther is al een tijdje aangesteld nu, het voelt wel weer als normaal, maar het is wel helder voor mij waar ik nu sta en hoe ik verder wil. Ik maak nu pas op de plaats om te kijken of alles op één lijn ligt met wat ik echt wil bereiken. Maar ik kijk met veel plezier terug naar mijn weg richting en tijdens de oratie, het is mooi om het erbij te pakken en te kunnen zeggen: dit is waar we voor staan! Het grote verschil voor Esther tussen lezingen en een oratie? De vrienden en familie zien in de zaal. Zet mij maar in een zaal met mensen die ik niet ken! Het voelde kwetsbaar, maar eenmaal op dat podium voelde ik me zo gedragen en had ik ook zeker mijn ankerpunten binnen het publiek wat me rust gaf.

Als Esther één ding mocht kiezen wat het mooiste was richting de oratie. Was het de ongelooflijke interesse van mensen om haar heen. Iedereen wilde me direct hulp aanbieden, want eigenlijk is het best een eenzaam project. Iedereen stak echt een hand uit, met de vraag hoe ze me konden helpen. Wat juist zo mooi is, want in de wetenschap doe je niets alleen maar echt samen, en wat normaal gesproken geen teamscience was werd het gewoon.

Binnen haar PhD en verder in haar carrière was er maar één inzicht na veel onderzoeken, als kinderen reclamewijs zijn dat ze dan ook weerbaarder zijn. Daar vond ik geen bewijs voor, want wijsheid en kennis hebben over de effecten van media lijdt niet direct tot weerbaarheid. Daar bleef ik aan denken, waarom is dat zo? In de afgelopen jaren is Esther met die vraag aan de slag gegaan. Zo zijn er drie belangrijke redenen waarom wijsheid niet tot weerbaarheid leidt: de ontwikkeling van het brein (het functioneert zo anders), gebrek aan motivatie (ze weten het maar willen is iets anders), eigenschappen van de huidige online wereld (het ontwerp van platformen maakt het heel moeilijk voor kinderen om weerbaar te zijn).

Het is allemaal heel uitdagend voor kinderen en daar ga ik nu mee verder. Ik wil ontdekken wat kinderen nodig hebben om wél weerbaar te zijn online. Wil je op de hoogte gehouden worden van updates over het onderzoek? Houdt onze website in de gaten!